ဘဝႏွင့္ ဘဝနိေရာဓ

ခႏၶာတို႔၏ ျဖစ္ေပၚမႈကို ဘဝ-ဟု ေခၚ၏။ အခ်ိဳ႕ဘဝမွာ ခႏၶာငါးရပ္ ေပါင္းစပ္၍ ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ဘဝမွာ ခႏၶာေလးရပ္သာ ေပါင္းစပ္၍ ျဖစ္၏။ ထိုဘဝမွာ ႐ုပ္ခႏၶာ မရွိ။ အခ်ိဳ႕ဘဝမွာ ခႏၶာတစ္မ်ိဳး သာ ျဖစ္၏။ ထိုဘဝမ်ိဳးမွာ နာမ္ခႏၶာေလးမ်ိဳး မရွိ။ လူ႔ဘဝကား ခႏၶာငါးရပ္ ေပါင္းစပ္ထားေသာ ဘဝျဖစ္သည္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူ႔ဘဝသည္ မိခင္ဝမ္းတြင္ သေႏၶတည္ျခင္းမွ စတင္ခဲ့သည္။ လက္ရွိဘဝ၏ အစ-အလယ္-အဆံုးကို လူတိုင္းလိုလို သိရွိႏိုင္ၾက၏။ သို႔ရာတြင္ လက္ရွိဘဝမတိုင္မီက ဘာျဖစ္ခဲ့သည္ကို လူတိုင္းမသိႏို္င္ၾက။ အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္မ်ားသာ (ဥပမာ- ဇာတိႆရ ႏွင့္ ပုေဗၺနိဝါသဉာဏ္ရသူမ်ားသာ) သိႏို္င္ၾက၏။ အတိတ္ဘဝဆိုသည္ကို အမ်ိဳးမ်ိဳးႀကံေတြးၾကည့္ၾက၏။ အခ်ိဳ႕က အတိတ္ဘဝဆိုသည္ကို ျငင္းပယ္ထားၾကၿပီး အခ်ိဳ႕က အတိတ္ဘဝရွိသည္ဟု လက္ခံယံုၾကည္ ၾက၏။

အတိတ္ဘဝ ျငင္းပယ္ထားသူတို႔က အဘယ့္ေၾကာင့္ လက္ရွိဘဝ ရလာသည္ကို အေျဖရွာၾက၏။ အခ်ိဳ႕က “လက္ရွိဘဝကို မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ရလာျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့ရလာျခင္း”ဟု ဆိုၾက၏။ ထိုသူတို႔ိကုိ “အေဟတုကဝါဒီ” ဟု ေခၚ၏။ အခ်ိဳ႕ကမူ လက္ရွိဘဝသည္ တန္ခိုးရွင္၏ ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာရသည္ဟု ဆိုၾက၏။ ထိုသူမ်ားကို “ဣႆရနိမၼာနဝါဒီ” ဟု ေခၚ၏။
အတိတ္ဘဝရွိသည္ဟု လက္ခံယံုၾကည္သူတို႔ကမူ အေၾကာင္းကံ ႏွင့္ သံသရာကို ရွင္းျပၾက၏။ ယခုဘဝျဖစ္လာသမွ် သုခ ဒုကၡတို႔သည္ ေရွးဘဝကျပဳလုပ္ခဲ့သည္ ကံ၌သာ လံုးဝ အေျခခံသည္ဟု ဆိုၾက၏။ ထိုသူမ်ားကို “ပုေဗၺကတေဟတုဝါဒီ” ဟု ေခၚ၏။ လူတိုင္းမွာ အစဥ္ထာဝရ ခိုင္ၿမဲေသာ အတၱ သို႔မဟုတ္ ဇီဝ-ရွိ၏။ ထိုအတၱဇီဝသည္ ေကာင္းဆိုးႏွစ္တန္ ကံစီမံသည့္အတို္င္း ကံ၏ အက်ိဳးကို ခံ-စံရင္း သံသရာလည္ေနသည္ဟု “သႆတဝါဒီ”တို႔က ဆိုၾက၏။

ဗုဒၶဝါဒအရမူ အတိတ္ဘဝရွိသည္ သို႔ေသာ္ အတၱဇီဝ မရွိ။ အတၱ ဇီဝ-ဆိုသည္မွာ ေတြးယူႀကံဆခ်က္မွ်သာ ျဖစ္၏။ အတိတ္ဘဝ- ဟူသည္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းႏွင့္ၿပီးေသာ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္မ်ိဳးသာ ျဖစ္သည္။ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္မ်ိဳးသည္ သတၱဇီဝမဟုတ္ေသာ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ႏြယ္ကာ စဥ္ဆက္မျပတ္ျဖစ္ေနေသာ ဓမၼသက္သက္သာ ျဖစ္၏။ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ တို႔၏ စဥ္ဆက္မျပတ္ လည္ပတ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို သံသာရ- သံသရာ ဟုေခၚ၏။
႐ုပ္နာမ္ခႏၶာတုိ႔သည္ အေၾကာင္းမဲ့ မေတာ္တဆ ျဖစ္လာၾကသည္ မဟုတ္။ တန္ခိုးရွင္ ဣႆရ၏ လက္ရာလည္း မဟုတ္။ စင္စစ္မွာမူ အဇၥ်တၱ ဗဟိဒၶ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ရပ္ အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ကာ အေၾကာင္းအက်ိဳးအျဖစ္ လည္ပတ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းသာ ျဖစ္၏။

ဗုဒၶျမတ္စြာက - “ဣမသၼႎ သတိ ဣဒံ ေဟာတိ၊ ဣမႆ ဥပၸါဒါ ဣဒံ ဥပၸဇၨတိ” ဟု ေဟာေတာ္မူ၏။
“ဤအရာ (အေၾကာင္းတရား) ရွိေနလွ်င္ ဤအရာ အက်ိဳးတရား ရွိ၏။ ဤအရာ (အေၾကာင္းတရား) ျဖစ္လာျခင္းေၾကာင့္ ဤအရာ (အက်ိဳးတရား) ျဖစ္လာရ၏။”
သံသရာလည္ျခင္းဆိုသည္မွာ ေၾကာင္းက်ိဳးႏြယ္ဆက္ စဥ္ဆက္ မျပတ္ လည္ပတ္ေနျခင္းပင္တည္း။ ထိုသို႔ အစဥ္မျပတ္ လည္ပတ္ ေနျခင္းကိုပင္ “ဝ႗”ဟုလည္းေခၚ၏။ ဝ႗-သည္ ကိေလသဝဋ္ ကမၼဝဋ္ ဝိပါကဝဋ္- ဟု သံုးမ်ိဳးရွိ၏။ အမွန္မသိျခင္း၊ လိုခ်င္တပ္မက္ျခင္း၊ တပ္မက္စြဲ အယူစြဲတို႔ျဖင့္ စြဲလန္းျခင္းတို႔ကို ကိေလသာဟု ေခၚ၏။ အေကာင္းအဆိုး အမႈမ်ိဳးကို ျဖစ္ေစတတ္သည့္ လႈံ႕ေဆာ္မႈေစတနာကို ကမၼ-ဟု ေခၚ၏။ ထိုကမၼေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ အက်ိဳးဆက္တို႔ကို ဝိပါက-ဟု ေခၚ၏။

ဤ၌ ကိေလသ-ရွိေသာေၾကာင့္ ကမၼရွိသည္။ ကမၼ-ရွိေသာေၾကာင့္ ဝိပါက-ရွိရေလသည္။ အရပ္သံုးစကားျဖင့္ ဆိုရေသာ္ “လိုခ်င္သည္၊ လုပ္သည္၊ ရသည္” ဟု ဆိုရမည္ ျဖစ္၏။ ဤ၌ လိုခ်င္သည္-ဆိုသည္မွာ ကိေလသ၊ လုပ္သည္ဆိုသည္မွာ ကမၼ၊ ရသည္ဆိုသည္မွာ ဝိပါက-ျဖစ္၏။ ထိုတရားသံုးပါးသည္ ေၾကာင္းက်ိဳး အျဖစ္ ဆက္ႏြယ္ေန၏။ “ရလွ်င္ လိုခ်င္ျပန္သည္၊ လိုခ်င္၍ လုပ္ျပန္သည္၊ လုပ္လွ်င္ ရလာျပန္သည္” ဟု စဥ္ဆက္မျပတ္ လည္ပတ္ေနမႈသည္ မည္သည့္အခ်ိန္မွ စတင္ခဲ့သည္ဆိုသည္ကို မသိႏိုင္၊ “အနမတေဂၢါ ယံ သံသာေရာ” = “ဤသံသရာ၏ အစကို မသိႏိုင္” ဟု ဗုဒၶျမတ္စြာက ေဟာေတာ္မူသည္။

အလြန္႔အလြန္ၾကာလွၿပီျဖစ္သည့္အတြက္ သံသရာ၏အစကို မသိႏိုင္ေသာ္လည္း ၊ သံသရာ၏အဆံုးကိုမူ သိႏိုင္၏။ အေၾကာင္း အက်ိဳးတို႔၏ လံုးဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈသည္ သံသရာ၏ အဆံုးပင္ျဖစ္၏။
အလြန္ရွည္ၾကာလွၿပီျဖစ္ေသာ သံသရာကို ရပ္တန္႔ေစလိုလွ်င္ အေၾကာင္းကိုရွာ၍ ဖ်က္ဆီးရမည္။ အေၾကာင္းျပတ္လွ်င္ အက်ိဳးရပ္မည္။ သိသာေအာင္ဆိုရေသာ္ “လိုခ်င္မႈသည္ အေၾကာင္း၊ လုပ္မႈသည္အက်ိဳး၊ တဖန္ လုပ္မႈသည္ အေၾကာင္း၊ ရမႈသည္ အက်ိဳး၊” ဤသို႔ အစဥ္အဆက္မျပတ္ အေၾကာင္းအက်ိဳး လည္ပတ္လ်က္ရွိရာ “လိုခ်င္မႈ” ဟူေသာ အေၾကာင္းကို ဖယ္ရွားရမည္။ မလိုခ်င္လွ်င္ မလုပ္၊ မလုပ္လွ်င္ မရ၊ မရလွ်င္ လိုခ်င္မႈဆိုသည္မွာ ထပ္၍ မလာေတာ့သျဖင့္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ျပတ္သည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာက - “ဣမသၼႎ အသတိ ဣဒံ န ေဟာတိ၊ ဣမႆ နိေရာဓာ ဣဒံ နိ႐ုဇၥၽတိ” ဟု ေဟာေတာ္မူ၏။ အဓိပၸါယ္မွာ “ဤအရာ (အေၾကာင္းတရား) မရွိလွ်င္ ဤအရာ (အက်ိဳးတရား) မရွိ။ ဤအရာ၏ (အေၾကာင္းတရား) ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈေၾကာင့္ ဤအရာ (အက်ိဳးတရား) ခ်ဳပ္ၿငိမ္း၏။” ဟု ဆိုလို၏။ ဗုဒၶဝါဒအရ အက်ိဳးမွန္သမွ် အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ မည္သည့္အရာမွ် အေၾကာင္းကင္း၍ မျဖစ္။ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္သည္ဟူေသာ အေဟတုကဝါဒ-ကို ဗုဒၶက ျငင္းပယ္ေတာ္မူ၏။ အက်ိဳးကိုျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းဆိုရာ၌လည္း မဆီဆိုင္ေသာ အေၾကာင္း (ဝိသမေဟတု) မ်ားကို ဗုဒၶက လက္ခံေတာ္မမူ။ ဖန္ဆင္းရွင္ ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ (ဣႆရနိမၼာန) စေသာ အေၾကာင္းမ်ားကို လက္ခံေတာ္မမူ။ အေၾကာင္းစစ္ အေၾကာင္းမွန္မ်ားကိုသာ လက္ခံေတာ္မူသည္။ အေၾကာင္းစစ္ အေၾကာင္းမွန္မ်ားကို သစၥာေလးပါးျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ျဖင့္လည္ေကာင္း၊ ပ႒ာန္း ၂၄-ပစၥည္းျဖင့္လည္းေကာင္း ရွင္းျပ ေတာ္မူ၏။

အေၾကာင္းအက်ိဳးျဖစ္စဥ္သည္ စာေပါင္းသိုက္ပမာ အလြန္ပင္ ႐ႈပ္ေထြးလွ၏။ သာမန္အသိမ်ိဳးျဖင့္ နားလည္ရန္ ခက္ခဲ၏။ အေၾကာင္း အက်ိဳးျဖစ္စဥ္ကို ထက္ျမစူးရွေသာ ဉာဏ္ျဖင့္သာ ထိုးထြင္းသိႏိုင္၏။ ထိုဉာဏ္မ်ိဳးကို ရရွိရန္ ဗုဒၶ၏ အဘိဓမၼာေဒသနာကို ေလ့လာသင္ယူ ရမည္ျဖစ္၏။ အဘိဓမၼာကို သင္ယူျခင္းျဖင့္ ဘဝ၏ အဓိပၸါယ္ကို တိတိက်က် ျပည့္ျပည့္ဝဝ နားလည္ႏိုင္၏။ အဇၥၽတၱ ဗဟိဒၶ သႏၲာန္ရွိ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼသခၤါရတို႔၏ သဘာဝကို သိႏိုင္၏။ ႐ုပ္နာမ္စဥ္ဆက္ ေၾကာင္းက်ိဳးႏြယ္လ်က္ ျဖစ္ေနပံုကို သေဘာေပါက္၏။

အေၾကာင္းအက်ိဳး ႏွစ္မ်ိဳးအနက္ အေၾကာင္းကို ဖယ္ရွားျခင္းျဖင့္ အက်ိဳးဇာတ္သိမ္းႏိုင္ပံုကို နားလည္၏။ အေကာင္းအဆိုး သဘာဝႏွစ္မ်ိဳးကို ခြဲျခားျမင္၏။ ထိုႏွစ္မ်ိဳးအနက္ အေကာင္းကို တိုးပြားေစျခင္းျဖင့္ အဆိုးမ်ား ဖယ္ရွားႏိုင္ပံုကို လက္ေတြ႔က်က် သိရွိလာ၏။ အဆိုးကုန္လွ်င္ အေကာင္းတို႔၏ အဆံုးသို႔ ေရာက္၏။ အေကာင္းကုန္လွ်င္ အေၾကာင္းကုန္၏။ အေၾကာင္းျပတ္လွ်င္ ျဖစ္ေပၚလာမႈ အက်ိဳးရပ္၏။ သခၤါရတရားတို႔၏ ျဖစ္မႈၿငိမ္းျခင္းသည္ ဘဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္းပင္ ။

ဗုဒၶျမတ္စြာက “ဘဝနိေရာေဓာ နိဗၺာနံ” ဟု ေဟာေတာ္မူ၏။ ရဟႏၲာအရွင္တို႔က ဘဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈကို နိဗၺာန္-ဟု ႐ႈျမင္ၾက၏။ နိဗၺာန္၌ ႐ုပ္နာမ္ခပ္သိမ္း ခ်ဳပ္ျပတ္ၿငိမ္း၏။ ခံစားမႈမွန္သမွ် ခ်ဳပ္ျပတ္သြား၏။ ခံစားမႈ မျဖစ္ေပၚျခင္းသည္ပင္ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာ သႏၲိသုခ ျဖစ္ပါသတည္း။
ေဒါက္တာ အရွင္နႏၵမာလာဘိဝံသ
(၂၀၀၅-ခု ဓမၼအသံ ႏွစ္ပတ္လည္ မဂၢဇင္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)